Rok 2020 to nie tylko rok zmian wiązanych z naszym funkcjonowaniem, nowej rzeczywistości covidowej, ale także w marcu 2020 roku przeprowadzono gruntowną reformę przepisów dotyczących upadłości konsumenckiej. Dokładniej od 24 marca 2020 roku obowiązują nowe zasady ubiegania się o ogłoszenie upadłości konsumenckiej.
W tym artykule wskazujemy krok po kroku czym jest upadłość konsumencka, kto może ubiegać się o wszczęcie postępowania upadłościowego z czym wiąże się postępowanie upadłościowe wobec konsumenta.
Upadłość konsumencka – co to takiego?
Upadłość konsumencka to nic innego jak postępowanie sądowe, którego założeniem jest umorzenie zobowiązań upadłego niewykonalnych w toku postępowania upadłościowego. Brzmi dość tajemniczo prawda? Mówiąc prościej to postępowanie, którego celem jest umorzenie zobowiązań upadłego, których nie można zaspokoić w wyniku likwidacji masy upadłości, czyli po spieniężeniu majątku upadłego.
Musisz wiedzieć, że postępowanie upadłościowe może składać się z kilku etapów:
1. Postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości konsumenckiej;
2. Postępowanie upadłościowe właściwe i likwidacja masy upadłości;
3. Ustalenie planu spłaty wierzycieli i jego wykonanie;
4. Umorzenie zobowiązań upadłego.
WAŻNE! Nie każde postępowanie będzie obejmowało wszystkie wyżej wymienione etapy. Mogą one zostać pominięte. Zależy to od stanu faktycznego, w którym znajduje się upadły.
Kto i kiedy może ogłosić upadłość konsumencką?
O ogłoszenie upadłości konsumenckiej może ubiegać się osoba, która nie prowadzi działalności gospodarczej (konsument). To nie jedyne kryterium. Ogłoszenie upadłości będzie możliwe, tylko i wyłącznie wobec osoby, która popadła w stan niewypłacalności. Znowu brzmi tajemniczo prawda? Czym zatem jest stan niewypłacalności? Jest to stan, w którym doszło do utraty zdolności do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Prościej to stan, gdy osoba utraci możliwość uregulowania wymagalnych zobowiązań pieniężnych, np. raty kredytu.
W przypadku dłużnika będącego konsumentem wystarczy jedno nieuregulowane zobowiązanie pieniężne, aby uznać go za niewypłacalnego.
Istotną kwestią jest to, że sąd na etapie postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości konsumenckiej (pierwszy punkt etapów wymienionych wyżej) nie bada przyczyny powstania stanu niewypłacalności. Powody te są brane pod uwagę dopiero na późniejszym etapie procedury.
Zgodnie z treścią ustawy Prawo upadłościowe, postępowanie upadłościowe osoby fizycznej może być prowadzone również wtedy, gdy wniosek zostanie złożony przez wierzyciela. Jest
to możliwe jedynie wtedy, gdy dłużnik prowadził wcześniej działalność gospodarczą, a od momentu wyrejestrowania jej z CEIDG nie minął jeszcze rok.
Jak zainicjować postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości konsumenckiej?
Dokumentem inicjującym wszczęcie postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest odpowiednio przygotowany wniosek wraz z załącznikami. Prawidłowo przygotowany wniosek o upadłości zawiera:
· dane identyfikacyjne (imię i nazwisko, adres, numer PESEL, a także numer NIP);
· miejsce położenia majątku;
· okoliczności uzasadniające wniosek;
· wykaz majątku wraz z szacunkową wyceną;
· spis wierzycieli z określeniem wysokości zobowiązania, adresu wierzyciela oraz terminu zapłaty;
· spis wierzytelności spornych;
· informację o zabezpieczeniach ustanowionych na majątku dłużnika;
· przychody dłużnika oraz koszty jego utrzymania (i osób pozostających na jego utrzymaniu, np. dzieci) z ostatnich sześciu miesięcy;
· informacje o czynnościach prawnych dotyczących nieruchomości, akcji lub udziałów w spółkach w okresie dwunastu miesięcy przed dniem złożenia wniosku;
· informacje o czynnościach prawnych dotyczących ruchomości, wierzytelności i innych praw, których wartość przekracza 10 000 zł w okresie dwunastu miesięcy przed dniem złożenia wniosku;
· oświadczenie o prawdziwości danych.
Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej wiąże się z koniecznością uiszczenia opłaty sądowej w wysokości 30 zł. W przypadku, gdy w sprawie występuje profesjonalny pełnomocnik tj. doradca restrukturyzacyjny, adwokat lub radca prawny, to należy dokonać jeszcze opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.
Rozpoznanie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej następuje w posiedzeniu niejawnym. Oznacza to, że stawiennictwo w sądzie nie będzie konieczne.
Jakie zatem są plusy i minusy upadłości?
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej niesie ze sobą szereg konsekwencji. Mają one zarówno pozytywny jak i negatywny charakter. Zatem czego można spodziewać się w kontekście upadłości konsumenckiej?
Zacznijmy od minusów
Najdalej idącą konsekwencja jest utrata majątku
Z chwilą ogłoszenia upadłości majątek należący do dłużnika staje się tzw. masą upadłości. Służy ona likwidacji przez syndyka, a następnie zaspokojeniu wierzycieli.
W skład masy upadłości wchodzą między innymi:
– nieruchomości,
– ruchomości,
– wierzytelności,
– akcje i udziały.
Kolejną konsekwencją jest uznanie za bezskuteczne czynności prawnych dokonanych przed złożeniem wniosku o upadłość
Upadły powinien się spodziewać, że czynności dokonane w okresie roku przed złożeniem wniosku o upadłość mogą być uznane za bezskuteczne względem masy upadłości. Dobrym przykładem takiej czynności jest m.in. darowizna nieruchomości.
Następną konsekwencja jest to, że majątek wspólny małżonków wchodzi do masy upadłości jednego z nich
W momencie ogłoszenia upadłości przez jednego z małżonków, ich wspólny majątek wchodzi do masy upadłości. Małżonkowi, który nie ogłaszał upadłości przysługuje uprawnienie do zgłoszenia swojej wierzytelności syndykowi w przypadku utraty majątku. Wtedy ten małżonek będzie traktowany na podobnych zasadach jak wierzyciel.
Ok, wystarczy już tych minusów, przejdźmy do plusów J
Najważniejszą zaletą jest ochrona przed bezdomnością
Utrata mieszkania w postępowaniu upadłościowym, do której i tak pewnie dojdzie w ramach egzekucji komorniczej, nie oznacza, że upadły nie będzie miał dachu nad głową. Jeśli syndyk spienięży nieruchomość faktycznie zamieszkiwaną, to upadłemu przysługuje możliwość wniesienia o wyznaczenie środków na najem innego lokalu mieszkalnego na okres od roku do dwóch lat.
Komfort psychiczny
Życie z długami, o ile jest możliwe, o tyle nie jest żadnym ułatwieniem. Windykacja, nakazy zapłaty z sądu i egzekucja komornicza często prowadzą do tego, że dłużnicy wyjeżdżają z kraju i próbują ułożyć sobie życie w innym kraju (choć i tam wierzyciele potrafią ich odnaleźć). Często też negatywnie wpływają na kondycję psychiczną dłużnika, jego zatrudnienie, a nawet sytuację rodzinną. Już na etapie ogłoszenia upadłości konsumenckiej upadły zyskuje komfort psychiczny, bo uwalnia się od wielu negatywów, które wcześniej mu towarzyszyły. Milknie windykacja, a komornicy ostatecznie umarzają postępowania egzekucyjne. Kontakt następuje tylko i wyłącznie z syndykiem.
Uwolnienie się od komornika
Zawieszenie działań komorniczych w istocie ma ścisły związek z odzyskaniem komfortu psychicznego. Niemniej, z dniem ogłoszenia upadłości postępowania egzekucyjne winny ulec zawieszeniu. Z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o ogłoszeniu upadłości dochodzi do umorzenia postępowań egzekucyjnych.
Upadły bez majątku
Dłużnik może się uwolnić od zobowiązań ogłaszając upadłość konsumencką również wtedy, gdy nie posiada żadnego majątku. W konsekwencji, nie ma nic do stracenia, a może jedynie zyskać oddłużenie.
Umorzenie zobowiązań
Najistotniejszą zaletą upadłości konsumenckiej jest możliwość pozbycia się długów. Szerzej o umorzeniu zobowiązań w upadłości pisaliśmy kilka akapitów wyżej.